KHUTBAH JUMAT DUA BAHASA (JAWA-INDONESIA): Arti Hijrah

26 August 2022 § Leave a comment


الحمد لله رب العالمين وبه نستعين على أمور الدنيا والدين

أشهد أن لا إله إلا الله الملك الحق المبين 

وأشهد أن محمدا رسول الله صادق الوعد الأمين

اللهم صل وسلم وبارك على سيدنا محمد وعلى آله وأصحابه أجمعين ومن تبعهم بإحسان إلي يوم الدين 

أما بعد 

فيا أيها الحاضرون اتقوا الله حق تقاته ولا تموتن إلا وأنتم مسلمون 

وقال الله تعالى:  إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَالَّذِينَ هَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أُولَئِكَ يَرْجُونَ رَحْمَتَ اللَّهِ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ (البقرة: 218)

Hadirin, Jamaah Jumat, rahimakumullah …

Wekdal menika, kito taksih wonten ing sasi sura. Wulan Muharram. Leresipun, akhir sasi sura. Lebet sirah nabawiyyah utawi sejarah nabi muhammad, wulan Muharram menika, selain Dzulhijjah, Safar, dan Rabiul Awal, dados waktu-waktu penting dalam proses hijrahipun Nabi Muhammad dhateng Madinah. Ing wulan Muharram menikalah tekad Kanjeng Nabi nilaraken Makkah tumuju Madinah soyo kiyat.

Keinginan Kanjeng Nabi kangge hijrah dhateng Madinah dipun wiwiti ing wulan Dzulhijjah tahun ketigabelas kenabian, sak sampunipun Kanjeng Nabi nindaaken pertemuan rahasia kalian pitung doso gangsal tiyang Madinah ingkang dugi dhateng Makkah kangge ziarah Ka’bah utawi haji. Pertemuan rahasia menika kangge menjalin ikatan lan kerja sami antawis Kanjeng Nabi kalian kaum muslim Madinah.

Singkat cerita, terjalin kesepakatan.

Ing antawis ingkang dados kesepakatan inggih menika bahwa kaum muslim Madinah ajeng membantu lan mendukung bilih Kanjeng Nabi rawuh dhateng Madinah. Kaum muslim Madinah bersumpah badhe nglindungi Kanjeng Nabi.

Pertemuan Kanjeng Nabi kaliyan kaum muslim Madinah ing wulan Dzulhijjah menikalah ingkang dipun sebat kaliyan Bai’ah Aqabah. Pertemuan lan baiat ingkang dipun wontenaken teng Aqabah, Mina.

Jumlah kaum muslim Madinah ingkang dipun anggap sampun cekap, kadosipun ndamel Kanjeng Nabi nuntut kaum muslim Madinah sedaya kangge dados kekuatan ingkang siap membantu Kanjeng Nabi lan kaum muslim Makkah.

Kadosipun, Bai’ah Aqabah ingkang dipunwontenaken ing wulan Dzulhijah menikalah momen awal saat Kanjeng Nabi niat ninggalaken Makkah, hijrah dhateng Madinah.

Hadirin, rahimakumullah …

Ninggalaken Makkah menika cara kangge nyelametaken nyawa lan agama saking penindasan kaum Quraisy ingkang mboten remen kalian agama Islam. Supados kaum muslim saged aman lan tenang kalian keyakinanipun.

Kanjeng Nabi ngizininaken kaum muslim kangge hijrah dhateng Madinah. Akhiripun, setunggal demi setunggal, kelompok demi kelompok, kaum muslim berangsur-angsur ninggalaken Makkah.

Sementara, Kanjeng Nabi piyambak tetep wonten Makkah kangge mesthekaken mboten wonten kaum muslim ingkang kantun wonten Makkah. Kangge mesthekaken kaum muslim sampun kesah dhateng Madinah. Kecuali tiyang-tiyang ingkang estu mboten mampu nindaaken perjalanan, mila kedah tetep manggen wonten Makkah.

Sampai akhiripun, ing pertengahan wulan Shafar tahun ke-14 kenabian utawi sekitar kalih wulan sak sampunipun Bai’ah Aqabah, meh sedaya kaum muslim sampun ninggalaken Makkah, pindhah dhateng Madinah. Kaum muslim ingkang tasih wonten ing Makkah namung Nabi, Ali, Abu Bakar, lan putra-putrinipun Abu Bakar, saha pinten-pinten tiyang Islam ingkang dipun tahan dening kaum Quraisy.

Nabi ajeng ninggalaken Makkah namung bilih sampun angsal wahyu perintah saking Gusti Allah.

Sampai akhiripun, ing akhir wulan Safar, Nabi angsal wahyu ingkang merentah hijrah, sak sampunipun Nabi angsal kabar menawi piyambakipun ajeng dipatheni dening kaum Quraisy.

Sareng Abu Bakar, kanjeng Nabi lajeng ninggalaken griya secara sembunyi-sembunyi. Tujuwan pertami inggih menika Gua Tsaur, kangge menghindari kejaran kaum Quraisy. Nabi lan Abu Bakar ngumpet wonten ngerika selama tigang dinten.

Ing wiwiting sasi Rabiul Awal, wulan Mulud, Nabi lan Abu Bakar medal saking Gua Tsaur, miwiti perjalanan dhateng Madinah. Butuh waktu kalih welas dinten perjalanan kangge dumugi dhateng Madinah.

Dados, Hadirin, rahimakumullah … hijrah Kanjeng Nabi dhateng Madinah niku terjadi ing wulan Rabiul Awal, sanes ing wulan Muharram, kados ingkang sering disalahpahami tiyang kathah. Leresipun, Kanjeng Nabi dugi wonten Madinah ing tanggal kalih welas Rabiul Awal.

Kota Madinah ing wiwitan naminipun Yatsrib. Wiwit Kanjeng Nabi dugi, nami Yatsrib dipun-gantos dados “Madinatur Rasul”, ingkang gadhah artos “Kota Rasul”. Nami Madinatur Rasul dipun singkat dados “Madinah”, kados ingkang kito kenal sak menika.

Hadirin, rahimakumullah …

Hijrahipun Kanjeng Nabi lan kaum muslim saking Makkah dhateng Madinah dhasaripun inggih menika kangge menghindari penindasan kaum Quraisy Makkah. Nyelametaken nyawa lan agama.

Pramila, ulama ngartosaken hijrah kaliyan istilah:

مفارقة دار الكفر إلى دار الإسلام خوف الفتنة

Hijrah inggih menika “ninggalaken negara kufur tumuju negara islam amargi khawatir kaliyan fitnah”. Fitnah wonten ngriki artosipun gangguan ingkang ngancem nyawa lan gangguan ingkang nyusahake kangge nindaaken ajaran agama.

Wekdal niki, secara istilah, hijrah angsal dipunartosaken “ninggalaken wilayah ingkang mboten aman tumuju wilayah ingkang aman kangge nindaaken kehidupan lan nindaaken ajaran agama”. Lebet kehidupan dunia wekdal menika, kondisi mboten aman menika saged amargi, upaminipun, perang. Perang antar negara utawi perang saudara lebet sak negara.

Negara kito, Indonesia menika, alhamdulillah, negara ingkang aman. Kaliyan sedaya masalah ingkang dipun gadhahi bangsa Indonesia, alhamdulillah, kito tasih saged nindaaken kehidupan kaliyan aman. Saged nindaaken ajaran agami kaliyan tenang. kito dongakaken mugi-mugi Indonesia tetep aman sakterusipun. Mila, kito mboten perlu hijrah ninggalaken Indonesia.

Wekdal menika, hijrah ingkang saged kito lampahi inggih menika hijrah secara hakikat. Inggih menika, hijrah kados ingkang dipuns sanjangaken dening Kanjeng Nabi,

إِنَّ الْمُهَاجِرَ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ (رواه أحمد)

Hijrah inggih menika ninggalaken larangane Gusti Allah.

Mugi-mugi kito saged hijrah kados menika. Amin, Ya Rabbal alamin.

بارك الله لي ولكم ونفعنى وإياكم من الآيات والذكر الحكيم والحمد لله رب العالمين.

Khutbah 2

الحمد لله. والصلاة والسلام على رسول الله. وعلى آله ومن والاه. ولا حول ولا قوة إلا بالله .

أمَّا بعدُ، فيا عباد الله، اتقوا الله حق التقوى. قد قال الله تعالى: وَمَن يَتَّقِ اللَّهَ يَجْعَل لَّهُ مَخْرَجاً (الطلاق:2)

واعلموا أن يومكم هذا يوم عظيم. قال رسول الله صلىى الله عليه وسلم: إِنَّ مِنْ أَفْضَلِ أَيَّامِكُمْ يَوْمَ الْجُمُعَةِ : فِيهِ خُلِقَ آدَمُ، وَفِيهِ قُبِضَ، وَفِيهِ النَّفْخَةُ، وَفِيهِ الصَّعْقَةُ ؛ فَأَكْثِرُوا عَلَيَّ مِنَ الصَّلَاةِ فِيهِ ؛ فَإِنَّ صَلَاتَكُمْ مَعْرُوضَةٌ عَلَيَّ –رواه أبو داود 

اَللّٰهُمَّ صَلِّ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ، كَمَا صَلَّيْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيْمَ، وَبَارِكْ عَلَى سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا مُحَمَّدٍ كَمَا بَارَكْتَ عَلَى سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيْمَ وَعَلَى آلِ سَيِّدِنَا إِبْرَاهِيْمَ، فِيْ الْعَالَمِيْنَ إِنَّكَ حَمِيْدٌ مَجِيْدٌ. 

اَللّٰهُمَّ اغْفِرْ لِلْمُسْلِمِيْنَ وَالْمُسْلِمَاتِ، والْمُؤْمِنِيْنَ وَالْمُؤْمِنَاتِ الْأَحْيَاءِ مِنْهُمْ وَالْأَمْوَاتِ. 

اللهم ادْفَعْ عَنَّا الْبَلَاءَ وَالْوَبَاءَ وَالْفَحْشَاءَ وَالشَّدَائِدَ وَالْمِحَنَ، مَا ظَهَرَ مِنْهَا وَمَا بَطَنَ، عن بَلَدِنَا إندونسيا خَاصَّةً وَمِنْ سائر البلدان عَامَّةً، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيْرٌ 

عِبَادَ اللهِ، (إنَّ اللهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالْإحْسَانِ وَإِيْتَاءِ ذِي الْقُرْبَى ويَنْهَى عَنِ الفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالبَغْيِ، يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُوْنَ. فَاذكُرُوا اللهَ الْعَظِيْمَ يَذْكُرْكُمْ (وَلَذِكْرُ اللهِ أَكْبَرُ والله يعلم ما تصنعون).


BAHASA INDONESIA

Hadirin, jamaah jumat, rahimakumullah …

Saat ini kita masih berada di bulan Muharram. Tepatnya, akhir bulan Muharram.

Dalam sirah nabawiyyah atau sejarah Nabi Muhammad, bulan Muharram ini, selain bulan Dzulhijjah, Safar, dan Rabiul Awal, menjadi masa-masa penting dalam proses hijrah Nabi ke Madinah. Pada bulan Muharram inilah tekad Rasulullah untuk meninggalkan Makkah menuju Madinah semakin kuat.

Keinginan Rasulullah untuk hijrah ke Madinah bermula pada bulan Dzulhijjah tahun ke-13 kenabian, saat Rasulullah melakukan pertemuan rahasia dengan tujuh puluh lima orang Madinah yang datang ke Makkah untuk melaksanakan ziarah Ka’bah atau haji. Pertemuan tersebut untuk menjalin ikatan dan kerja sama antara Nabi Muhammad dengan kaum muslim Madinah.

Singkat cerita, terjalin kesepakatan.

Di antara yang disepakati adalah bahwa kaum muslim Madinah akan membantu Nabi jika Nabi datang ke Madinah. Mereka bersumpah akan melindungi Nabi.

Pertemuan itulah yang disebut dengan Bai’ah Aqabah yang kedua. Pertemuan dan baiat yang diadakah di Aqabah di Mina.

Jumlah kaum muslim Madinah yang dinilai telah cukup sepertinya membuat Nabi menuntut mereka untuk lebih dari sekadar memeluk Islam, tapi juga menjadi kekuatan yang siap membantu Nabi dan kaum muslim Makkah.

Agaknya, Bai’ah Aqabah Kedua yang diadakan pada bulan Dzulhijjah itulah momen pendahuluan saat Nabi berniat meninggalkan Makkah, hijrah ke Madinah.

Hadirin, rahimakumullah …

Meninggalkan Makkah adalah cara untuk menyelamatkan nyawa dan agama dari penindasan kaum Quraisy yang tidak senang dengan kehadiran agama Islam. Jalan agar kaum muslim bisa aman dan tenang dengan keyakinannya.

Rasulullah mengizinkan kaum muslim untuk hijrah ke Madinah. Akhirnya, satu demi satu, kelompok demi kelompok, kaum muslim berangsur-angsur meninggalkan Makkah.

Sementara, Nabi sendiri tetap di Makkah untuk memastikan tidak ada kaum muslim yang tertinggal di Makkah. Untuk memastikan kaum muslim telah pergi ke Madinah. Kecuali orang-orang yang memang tidak mampu melakukan perjalanan, sehingga mesti tetap tinggal di Makkah.

Sampai akhirnya, pada pertengahan bulan Shafar tahun ke-14 Kenabian atau sekitar dua bulan setelah Bai’ah Aqabah kedua, hampir seluruh kaum muslim telah meninggalkan Makkah, pindah ke Madinah. Kaum muslim yang masih tinggal di Makkah hanya Nabi, Ali, Abu Bakar, dan ketiga putra-putri Abu Bakar, serta beberapa orang Islam yang ditahan oleh kaum Quraisy.

Nabi baru akan meninggalkan Makkah hanya jika telah mendapatkan wahyu perintah dari Allah.

Sampai akhirnya, pada akhir bulan Safar, Nabi mendapat wahyu yang memerintahkannya hijrah, setelah Nabi mendapatkan kabar bahwa dirinya akan dibunuh oleh kaum Quraisy.

Bersama Abu Bakar, Nabi lalu meninggalkan rumah secara sembunyi-sembunyi. Tujuan pertama adalah Gua Tsaur, untuk menghindari kejaran kaum Quraisy. Nabi dan Abu Bakar bersembunyi di sana selama tiga hari.

Pada awal bulan Rabiul Awal, Nabi dan Abu Bakar keluar dari Gua Tsaur, memulai perjalanan ke Madinah. Butuh waktu dua belas hari perjalanan kaki untuk sampai ke Madinah.

Jadi, Hadirin, rahimakumullah … Hijrah Nabi Muhammad ke Madinah terjadi pada bulan Rabiul Awal, bukan bulan Muharram, seperti yang sering disalahpahami banyak orang. Tepatnya, Nabi tiba di Madinah pada tanggal dua belas Rabiul Awal.

Kota Madinah pada mulanya bernama Yatsrib. Sejak Nabi datang, nama Yatsrib diganti menjadi “Madinatur Rasul”, yang berarti “Kota Rasul”. Nama Madinatur Rasul disingkat menjadi “Madinah”, seperti yang kita kenal sekarang.

Hadirin, rahimakumullah …

Hijrah Nabi dan kaum muslim dari Makkah ke Madinah pada dasarnya adalah untuk menghindari penindasan kaum Quraisy Makkah. Menyelamatkan nyawa dan agama.

Oleh karena itu, ulama mengartikan hijrah secara istilah dengan:

مفارقة دار الكفر إلى دار الإسلام خوف الفتنة

Hijrah adalah “meninggalkan negeri kufur menuju negeri Islam karena khawatir terjadinya fitnah”. Fitnah di sini artinya gangguan yang mengancam nyawa dan gangguan yang menyulitkan untuk menjalankan ajaran agama.

Saat ini, secara istilah, hijrah dapat diartikan “meninggalkan wilayah yang tidak aman menuju wilayah yang aman untuk menjalani hidup dan menjalankan ajaran agama”. Dalam kehidupan dunia saat ini, kondisi tidak aman dalam satu wilayah bisa karena, misalnya, peperangan. Perang antar negara maupun perang saudara dalam satu negara.

Negara kita, Indonesia ini, alhamdulillah, negara yang aman. Dengan segala masalah yang dimiliki bangsa ini, alhamdulillah, kita masih bisa menjalani kehidupan dengan aman. Bisa menjalankan ajaran agama dengan tenang. Kita doakan semoga Indonesia tetap aman seterusnya. Sehingga, kita tidak perlu hijrah meninggalkan Indonesia.

Saat ini dan seterusnya, hijrah yang bisa kita lakukan adalah hijrah secara hakikat. Yaitu, hijrah dalam pengertian seperti yang dituturkan oleh Kanjeng Nabi,

إِنَّ الْمُهَاجِرَ مَنْ هَجَرَ مَا نَهَى اللَّهُ عَنْهُ (رواه أحمد)

“Orang yang hijrah adalah yang meninggalkan larangan Allah.”

Hijrah adalah meninggalkan larangan Allah.

Semoga kita bisa melaksanakannya. Amin, ya Rabbal alamin.

Leave a Reply

Fill in your details below or click an icon to log in:

WordPress.com Logo

You are commenting using your WordPress.com account. Log Out /  Change )

Twitter picture

You are commenting using your Twitter account. Log Out /  Change )

Facebook photo

You are commenting using your Facebook account. Log Out /  Change )

Connecting to %s

What’s this?

You are currently reading KHUTBAH JUMAT DUA BAHASA (JAWA-INDONESIA): Arti Hijrah at Warung Nalar.

meta

%d bloggers like this: